Je hebt er toch zelf voor gekozen om deze doelgroep te begeleiden, dan moet je ook gewoon kunnen dealen met hun problematiek’, was een zin die een collega eens naar zijn hoofd geslingerd kreeg toen hij op een verjaardagsfeestje aangaf hoe zijn gemiddelde werkdag eruit ziet.
Blijven zeuren, niet willen luisteren, alles ter discussie stellen, geen nee accepteren, schelden, dreigen, intimideren en soms zelfs fysiek geweld. Als zorgprofessionals krijgen wij tijdens ons werk steeds vaker te maken met grensoverschrijdend en agressief gedrag. Dit vraagt veel van de zorgprofessional in het omgaan en begeleiden van ‘lastig’ gedrag. Door onze ervaringen raken we misschien gepokt en gemazeld in hoe we ermee omgaan, gaan we het uit de weg, of zijn we er zelfs onverschillig geworden omdat we het als ‘gewoon’ gedrag zijn gaan bestempelen. Werken met grensoverschrijdend gedrag en of verbale of fysieke agressie heeft als gevolgd toenemende mate van stress. Dit kan zich op langere termijn in de meest nadelige vorm uitwerken tot hogere ziekteverzuim. Deze blog wil je verder helpen in de zoektocht wat helpend kan zijn en hoe hiermee om te gaan om je werk als zorgprofessional goed uit te kunnen blijven voeren.
Online enquête naar agressie in 2009
In februari 2009 heeft SoziO en beroepsvereniging Phorzo al een online enquête gehouden naar agressie jegens hulpverleners. Er waren 734 respondenten die werkzaam waren in de Jeugdzorg, gehandicapten zorg, GGZ, justitieel, maatschappelijke opvang, en ouderenzorg. 80% van deze hulpverleners maken verbale agressie mee tijdens het uitvoeren van hun werkzaamheden. 59% van hen zijn wel eens tijdens het werk bedreig en 35% is wel eens slachtoffer geworden van fysiek geweld. 67% van de respondenten geeft aan tijdens de opleiding onvoldoende voorbereid te zijn om adequaat om te gaan met agressie op het werk.
Onderzoek naar agressie in zorg in 2021
Twaalf jaar later is er helaas nog niet veel veranderd. Driekwart van de medewerkers (75%) in de sector zorg en welzijn is in 2021 minstens één keer blootgesteld aan agressie of ongewenst gedrag in het contact met patiënten of cliënten. Dit varieerde van verbale of fysieke agressie tot seksuele of andere intimidatie of bedreiging.
Ongeveer een derde van deze werknemers denkt dat de agressie jegens personeel in zorg en welzijn is toegenomen in het afgelopen jaar. Ze noemen de Covid-19-pandemie als belangrijkste oorzaak.
De meeste zorgmedewerkers ervaren agressie of ander ongewenst gedrag door patiënten of cliënten. Bijna de helft van de zorgverleners werd geconfronteerd met zulk gedrag door familie of bezoekers van patiënten of cliënten, of door omstanders. Een kwart ervoer dit van collega’s of leidinggevenden. Voor de meeste medewerkers geldt dat dit een enkele keer is voorgekomen in het afgelopen jaar. Een kleinere groep maakte dit vaker mee.
Verbale agressie door patiënten en cliënten komt het meeste voor, twee derde van de zorgmedewerkers heeft dit het afgelopen jaar meegemaakt. Maar ook fysieke agressie (jegens 38 procent van de zorgmedewerkers), seksuele intimidatie (22 procent) en bedreiging of intimidatie (20 procent) komen voor. Met betrekking tot familie, bezoekers of omstanders liggen de percentages lager.
Deze uitkomsten zijn terug te vinden in het rapport ‘Agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer’. Dit onderzoek is in opdracht van en in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gehouden onder werknemers in de sector zorg en welzijn.
Agressie & preventie
Het onvoldoende voorbereid zijn op agressie tijdens de opleiding kan ziekmeldingen tot gevolg hebben. Gezien het percentage ziekmeldingen wegens verdiend dit extra aandacht. Daarbij moet men scherp voor ogen houden dat het hebben van een veiligheidsbeleid iets anders is dan voldoende toegerust zijn in het om gaan met agressie.
Ondanks alle vormen van agressie waar deze hulpverleners mee geconfronteerd worden geeft ruim 80% aan over vijf jaar nog steeds het werk te willen uitvoeren wat zij doen. Daaruit is de conclusie te trekken dat het aan de motivatie van de hulpverlener niet ligt om zijn of haar werk uit te blijven voeren. Wel verdienen deze hulpverleners om toegerust te worden in het leren omgaan met agressie.
Uit de analyse van het onderzoek geeft een overgrote meerderheid van de respondenten aan een grote behoefte te hebben aan training, opleiding en kennis op het gebied van agressie. Velen ervaren de huidige deskundigheidsbevordering nog steeds als iets incidenteels en zouden dit graag als iets structureels willen terug zien.
Wanneer we kijken naar de cijfers is het een terechte conclusie wanneer we beseffen dat het veel met ons doet en er een duidelijke vraag is naar meer toerusting van medewerkers hoe om te gaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag.
Timon en Bram zijn, door het landelijk trainingsbureau REACT Advies & Training, opgeleid als trainer en trainingsacteur in het omgaan met verbale en fysieke agressie. Binnen Zeeuwse Gronden nemen we je graag mee op een tweedaagse training ‘Agressiepreventie & Weerbaarheid’. Zeeuwse Gronden biedt mensen met een psychiatrische ziekte de mogelijkheid om volledig zelfvoorzienend te zijn en tegelijkertijd deel uit te maken van de samenleving, op de manier die bij hen past.
Doel agressiepreventie & weerbaarheid
Deze training heeft als doel het toerusten van medewerkers in het efficiënt registreren, reguleren en reflecteren in stressvolle situaties. De training behandelt diverse methodieken, principes en vaardigheden om bewustwording te creëren bij de medewerker en de ander in stressvolle situaties.
Deze tweedaagse training is niet gericht op een verdedigings- en of vechtsport, maar is gebaseerd op een wetenschappelijk onderzocht grondbeginsel van het menselijk verdedigingssysteem (MVS). Het MVS gaat uit van een proces dat er sprake is van een overlevingsstress reactie bij acute spanning en of dreiging. Als mens schieten we in een modus van vechten, vluchten of (be)vriezen om onszelf in veiligheid te brengen. Dit proces is een natuurlijk proces wat we niet hoeven te negeren maar van waaruit er kan worden verder geborduurd hoe nu verder.
De training is opgebouwd om de geleerde theorie ook toe te kunnen passen in geïsoleerde praktijkoefeningen en of scenario’s tijdens de twee trainingsdagen. Hiervan wordt gebruik gemaakt van een trainersacteur om zo realistisch mogelijke scenario’s vanuit de praktijk te kunnen oefenen. Het inzetten van een trainersacteur kan soms wat spannend zijn of onwennig. De trainersacteur is getraind om trauma sensitief te acteren. Het ondersteunt de trainer en deelnemer om te kunnen oefenen met de leerstof.
Ben jij ook geïnteresseerd of wil je meer weten over agressie en weerbaarheidstrainingen, dan kun je meer informatie vinden op http://www.agressiemanagement.nl
Wanneer je werkzaam bent binnen Zeeuwse Gronden kun je jezelf als werknemer inschrijven voor de tweedaagse training van Timon en Bram.
